Syl gaat naar Frans Bromet

De dag begint broeierig en naarmate deze verstrijkt blaast de Ijburgse wind een heerlijk zwoel deuntje. Dat maakt vertoeven op Ijburg bijzonder aangenaam. De kwetterende vogels, de zon aanbidden, brunch op het dakterras en dan ook nog het rosétje bij de overburen, gewoon hier op straat in het Piet Zwarthof. We beschouwen wat, mopperen wat, lachen wat, drinken wat en eten zo ook een toastje met lekkers. Soms luchtig en soms even zwaar aangezet praten we de dag door en intuïtief voelt dit zo goed. De lucht van kooltjes op het vuur prikkelt mijn neus. De barbecues gaan aan en ik, ik begeef mij naar binnen. Vanavond heb ik een binnenavond in het donker, hoe schril het contrast.

Ik ben een liefhebber en met mij een kleine club Ijburgers. al luisterend en kijkend lopen we de avond door met Frans Bromet. De wijn is geschonken, de juiste zaal gevonden en hier is het zo ongelooflijk donker. De filmzaal van IJFFF is warm, Frans opent de avond en spreekt ons toe. Hij voert ons terug met prachtige beelden, naar de jaren 60 op de Zeedijk en de Nieuwmarkt. Het is feest, kermis, veel lichtjes en veel volk op de been. De politie slaags met dronkemanslieden, de mannen komend uit de Cotton club semi-nochalant handen in de broekzakken, de lichtekooien overigens prachtig om te zien, de kapper die nog echt kapt, zo worden we toeschouwer van het werk van Ed van der Elsken. Ed met de camera in de hand, al interviewend aanwezig in deze prachtige documentaire zijn prive huis en familie niet schuwend. ”Welkom in het leven lieve kleine”, een film waarin de filmmaker aanwezig is, wat uniek is voor die tijd.

Frans Bromet laat zijn werk zien. Meerdere vlakken worden belicht en uitgelicht. De overeenkomsten met Ed van der Elsken zijn snel geteld. Ik heb niet zo veel verstand van films of documentaires maken en het vakjargon. Ik ben intuitief liefhebber van Frans zijn werk, zijn stijl, zijn karakter. Langzaam aan gedurende de avond kom ik meer achter zijn manier van werken. Van de prille start, het in scène zetten tot beschouwend, vragen stellend en het prachtige beeldend neerzetten van karakters in een zekere situatie. Een situatieschets, vaak mooi inhoudelijk op momenten dat je het niet verwacht. Ik vraag mij wel eens af of dat komt door de droge manier van vragen stellen. De manier waarop hij vragen stelt op het doek doet me meerdere malen lachen. Waarom verbaast het me toch dat hij ook zo de avond begeleid? Met gortdroge opmerkingen die mij en mij buuf ook meermalen doet lachen. Ik ben erg gesteld op zijn droge humor, bedoelt of onbedoelt, het werkt.

De Dvd hapert en wordt snel vervangen. Het publiek vraagt om meer. Meer stukjes film en meer vergelijk met Ed van de Elsken onmiskenbaar bewezen. Ik blijf geboeid, de beelden facineren. De vraagstelling vanuit meerdere invalshoeken belicht. Op deze wijze word ik meegevoerd, deels persoonlijk en prive en deels wat dieper uitgelicht en altijd droog geïnteresseerd. We zijn zo goed als 40 jaar verder in Frans zijn documentaire strijd. Hij heeft nog ideeën zat. Uitdiepen van belangrijke zaken die de massa ontgaat. Het wakker schudden van mensen die zijn ingeslapen of nog erger met de graaicultuur zijn doorgedraaft in deze rare onpersoonlijke tijd.

Na 3 uur kijken sluiten we af en ik wil nog vele dingen vragen. Dat doe ik echter niet. Het voelt ongemakkelijk. Wat ik wel kan zeggen is dat Frans filmt, observeert, de vragen inkopt naar de menselijke maat en niets is meer geënceneerd. Zijn stijl onmiskenbaar beinvloedt door Ed echter meer verfijnd en geraffineerd en zo min mogelijk in scène gezet. Na nog een wijntje, het gebouw verlatend loop ik met een lach op mijn toet de prachtige nacht van Ijburg in. Deze avond doet me intuïtief heel veel goed.

27 Mei 2012 Ijburg IJFFF.